Tekenen doe ik in de eerste plaats omdat ik er plezier aan beleef.
Dat begint al bij het uitzoeken van het materiaal waar ik mee wil tekenen. Ik kies een schetsboek (bijvoorbeeld Seawhite of Brighton of een Moleskine) en een fijne fineliner, op dit moment van het merk Micron. Wil ik daarna mijn tekening nog inkleuren, dan kan ik kiezen uit verschillende dozen met kleurpotloden en aquarelverf.
Toch zijn deze dingen niet absoluut noodzakelijk. Vaak ook pak ik de eerste de beste pen die voor het grijpen ligt en ga ik aan de slag. Dat brengt me meteen bij het eerste voordeel van tekenen:
1. Het is goedkoop
Je hebt er niet veel voor nodig. Een simpel A-4-tje printerpapier (waar je een boekje van kunt vouwen) of eenvoudig schetsboekje en een potlood, pen of fineliner en je kunt aan de slag. Vaak helpt het juist om je materialen te beperken. Dan moet je je fantasie oprekken en kijken wat er allemaal kan met één pennetje! Zo kun je schaduwen prima aangeven door arceren. Zet je de streepjes wat dichter bij elkaar, dan wordt de schaduw donkerder. Of gebruik bijvoorbeeld allemaal stipjes: hoe dichter bij elkaar hoe scherper de schaduw wordt.
2. Het geeft ontspanning en voldoening
Door te tekenen, ontspan je en kom je tot rust. Je nestelt je op je lekkerste stoel, een kopje thee binnen handbereik. Of je verplaatst je ‘atelier’ naar een plekje in de tuin of plantsoen en tekent je omgeving. In het ‘hier en nu’, kijk je met aandacht naar je tekenobject.
Met je tekenpen houdt je de tijd als het ware een beetje vast en na afloop heb je een tastbaar document van hoe je je vrije tijd hebt doorgebracht. En dat geeft, naast rust en ontspanning, veel voldoening.
3. Je ontdekt een nieuwe wereld
Als je tekent, ontstaat er iets wat er nog niet eerder was en dat kan een vertrekpunt zijn voor het ontdekken van nieuwe werelden. Soms letterlijk. Zo wilde ik na een tijdje getekend te hebben, graag het één met het ander combineren. Meer lopen door de stad en plantsoen en daar weer over tekenen. Al tekenend en lopend kwam ik op nieuwe ideeën.
Eerst maakte ik een schetsboek waarbij ik 100 dagen lang elke dag iets (kleins) tekende, met alleen een fineliner.
Het afgelopen jaar deed ik dat vervolgens elke dág en in kleur.
Dit jaar ben ik aan het broeden op nieuwe tekenprojecten en verheug ik me op nieuwe volle schetsboeken. Daarbij varieer ik in formaat. In de grotere daag ik mezelf dan ook uit om groter en losser te tekenen. In een klein boekje mag ik priegelen op de vierkante centimeter.
4. Je bent in goed gezelschap
Leonardo da Vinci (1452 – 1519) hield vele schetsboeken bij. De dingen die hij bij zijn tekeningen schreef, schreef hij in spiegelbeeld. Het vermoeden is dat hij dat mede deed om zo zijn vaak briljante ideeën geheim te kunnen houden. Maar zijn schetsboeken waren sowieso niet voor het grote publiek bedoeld.
Ze werden vol getekend en geschreven met álles wat zijn leven bevatte: uitvindingen, schetsen van mensen op de markt, boodschappenbriefjes, liefdesgedichten, ideeën voor een ideale stad en meer. Alles wat in zijn brein opkwam, werd opgetekend. Over een volgorde maakte hij zich niet bezorgd. Hij documenteerde zijn leven in al zijn aspecten. Ik ben geen tekengenie zoals Leonardo, en toch geven zijn tekeningen me een gevoel van verbondenheid. Zijn leven wás, en mijn leven is de moeite waard om vast te leggen.
5. Je krijgt oog voor details
Tekenen is niet alleen een manier om de wereld om je heen weer te geven, maar vooral ook een ontdekkingstocht van alles om je heen. Je gaat de wereld om je heen met andere ogen zien. Details en kleine eigenaardigheden gaan je opvallen.
Je ziet de schoonheid van een putdeksel en het merkwaardige windvaantje op het dak van je buurman. Een scherfje in je koffiemok hoeft je niet langer te ergeren als je het getekend hebt. Je gaat de schoonheid van imperfectie zien. Grote kans dat je ‘m wilt bewaren.
Je ziet ineens de vorm van de blaadjes van een madeliefje. En dat de blaadjes elkaar overlappen, in plaats van dat ze keurig naast elkaar zitten.
6. Het is een fijne vrije tijdsbesteding
In plaats van een halfuur lang te zoeken en te zuchten welke Netflix serie de moeite waard is om te kijken, kun je direct naar je schetsboek grijpen en daar een tekeningetje in maken. Of je kunt proberen eens je televisie of laptop of telefoon te tekenen, in plaats van aan te zetten. Daarmee zet je jezélf aan en dat levert je veel voldoening op. Zeker als je er elke dag een kwartiertje voor gaat zitten. Een verloren kwartiertje vlak voordat je gaat koken of gaat slapen. Voor Netflix…
7. Je ontwikkelt je eigen stijl
Naarmate je schetsboek zich vult met tekeningen, ga je meer en meer je eigen stijl ontwikkelen. Je gaat ontdekken welke materialen je prettig vindt (potlood? Of juist fineliner?). Je gaat je eigen eigenaardigheden ontdekken. Misschien dat je de neiging hebt om je lijnen op bepaalde plekken aan te zetten. Hellen je tekeningen altijd iets naar rechts of links over. En ontdek je jouw manier van schaduwen aangeven. Houd je van veel wit om je getekende onderwerp of vul je je pagina het liefst helemaal op.
En je ziet je stijl veranderen doordat je andere kunstenaars hebt gezien, via musea of social media. Je probeert nieuwe dingen uit. En langzaam maar zeker ontdek je wat er in jouw hoofd en handen verborgen ligt… Jouw tekenhandschrift!
8. Je maakt een waardevol tijdsdocument
Mijn opstelschriftje van de basisschool is een eerste voorbeeld van een getekende 
dagboekpagina. Een vakantie in ons zomerhuisje in Friesland weergegeven in kleurpotlood. Zo leuk om terug te zien wat ik toen van belang vond om te tekenen. Vol details.
En als ik in mijn dagboeken terugkijk van afgelopen jaren, zie ik in één oogopslag wat met bezig hield. Mijn zoektochtjes naar schoonheid, mijn drang om weer te geven wat ik in een week deed en wat ik at en de series die ik op televisie keek. Wat me aanspraak in een preek of podcast of boek. De noodzaak die ik voelde om een tijdsdocument te maken.
Een eerste schetsboek vult zich, een tweede volgt, een derde… En je hebt nu vele malen plezier van wat je op één moment hebt vastgelegd.
Wil je ook meer tekenen en kun je wel wat aanmoediging gebruiken? Volg dan de korte cursus ‘Schets je Dag’. Daarna teken jij met durf en flair zo een schetsboek vol!
Een paar jaar geleden ging ik op vakantie naar Parijs. Ik was er maar kort, toch ging er ook toen een art journal mee. Een kleintje. En zelfs dat kleine journal kreeg ik niet af. Ook thuis niet. Al ben ik blij met de tastbare herinnering aan de Lichtstad, toch blader ik lichtelijk gefrustreerd door het boekje. Teveel bladzijden waarop te weinig gebeurt…
Als je teveel meeneemt, moet je steeds weer kiezen welk materiaal je gaat gebruiken. Daardoor kun je sneller ontmoedigd raken of teveel hooi op de vork nemen. Maak er niet een te groot project van, maar hou het plezier in de gaten! Je kunt je ook voornemen om deze vakantie maar in één bepaalde tekentechniek te werken. Dat heeft als bijkomend voordeel dat je art journal veel meer samenhang laat zien en rustiger oogt.
Vergeet ook niet om een envelop of plastic mapje mee te nemen waar je je foldertjes en dergelijke in kunt bewaren die je tijdens de vakantie verzamelt. Of plak al meteen een leeg envelopje in je journal. In een Moleskine zit overigens achterin al een prachtige pocket waar je kleine dingetjes in kunt stoppen.
Reserveer elke dag wat tijd om even in je journal te werken. Als je een klein schetsboekje mee hebt, kun je het overal mee naar toenemen en tekenen. Maar je kunt ook besluiten pas later op de dag, of op een vast moment, in je journal te werken. Je kunt ook een schets maken naar aanleiding van een foto die je overdag van iets hebt gemaakt.
Maak tekeningen af met behulp van een foto die je hebt gemaakt.
Tekenen is heerlijk. Iets creëren uit het niets maakt blij. Ik moet er even voor gaan zitten, maar als ik dan iets gemaakt heb, dan heb ik wat ontdekt.
Hij tekende vele schetsboek pagina’s vol met een vrouwenfiguur in één bepaalde houding. Een vrouw in een vloeiende, liggende pose: een tekening die al worstelend tot stand kwam. Hij streefde ernaar om de vrouw in een paar trefzekere lijnen te tekenen, maar dat lukte niet in één keer. Ik keek als het ware over zijn schouder mee en zag die zoektocht.